ამიერკავკასიის ქვეყნების ადმინისტრაციული დაყოფა ოსმალთა ბატონობის დროს (1578-1603)

Authors

  • რუსუდან შარუმაშვილი Free University of Tbilisi

Keywords:

ამიერკავკასიის ქვეყნების მდგომარეობა, ოსმალური მართვა-გამგეობა

Abstract

1578-1590 წწ. ოსმალეთ-ირანის ომების შედეგად ოსმალებმა დაიპყრეს
ამიერკავკასიის აღმოსავლეთი და ირანის დასავლეთი ნაწილი, და შეუდგნენ თავიანთი
წესების დანერგვას დამორჩილებულ ქვეყნებში.
1578 წლის 24 აგვისტოს ოსმალეთის ჯარებმა თბილისი დაიკავეს. ოსმალებმა აქ
გააუქმეს სამეფო ხელისუფლება. ქართლის დაპყრობას მოჰყვა თბილისის (ქართლის)
საბეგლარბეგოს დაარსება. ოსმალებმა გორში სანჯაყი დააარსეს.
1584 წელს ოსმალებმა დაიპყრეს დმანისი და ლორე. ლორეს ციხე-სიმაგრე
საბეგლარბეგოს წარმოადგენდა, 1592 წლის შემდეგ სანჯაყად აქციეს და ჩილდირს
დაუქვემდებარეს. ოსმალური წყაროების მიხედვით: “ახალციხის, არტაანისა და ჭოროხის
ყელზე მდებარე ტერიტორიების გაერთიანების შედეგად შეიქმნა ერთი ახალი
საბეგლარბეგო ჩილდირის ეიალეთის სახელწოდებით“, ხოლო უზუნჩარშილის ცნობით -
ოლთისისა და არტაანის გაერთიანების შედეგად. ძირითადად გააერთიანეს სამცხეში
სხვადასხვა დროს დაპყრობილი ტერიტორია და აქ ოსმალური მართვა-გამგეობა დააწესეს.
ოსმალთა ოკუპაციის დროს საბეგლარბეგოები დაარსებულ იქნა შირვანში,
დარუბანდში, ვანში, ერევანში და განჯა-ყარაბაღში. XVI-XVII საუკუნეების ოსმალური
წყაროების მიხედვით, სომხეთის რეგიონი იყოფოდა შემდეგ ადმინისტრაციულ
ერთეულებად (ეიალეთი ან ვილაიეთი): ერზურუმი, ვანი, ყარსი, რუმი (სებასტია) და
დიარბაქირი.
ამიერკავკასიის ქვეყნებში ოსმალეთის მმართველობა დაფუძნებული იყო
სამხედრო ძალაზე, რამაც გამოიწვია ადგილობრივი მოსახლეობის მზარდი
წინააღმდეგობა, რადგან ისინი ცდილობდნენ ოსმალთა ბატონობისაგან
განთავისუფლებას.

Published

2023-12-27

How to Cite

შარუმაშვილი რ. (2023). ამიერკავკასიის ქვეყნების ადმინისტრაციული დაყოფა ოსმალთა ბატონობის დროს (1578-1603). Dunya: The Journal of Free University Institute of Asia and Africa, (1). Retrieved from https://journals.org.ge/index.php/dunya/article/view/166

Issue

Section

Articles