მიგრაციის მართვის სისტემების მოკლე მიმოხილვა

საერთაშორისოდან ეროვნულ დონემდე

Authors

  • გიორგი ჯაში

Keywords:

მიგრაციის მართვა, ეროვნული, რეგიონალური და გლობალური მართვის სისტემები

Abstract

უკვე აღიარებულია ფაქტი, რომ თანამედროვე მიგრაციის მართვა ტრადიციული
სისტემებით/მექანიზმებით არაეფექტურია. ამის მიზეზი თავად მიგრაციის სფეროა,
რომელიც ისე განვითარდა, რომ ნელ-ნელა სახელმწიფო მოწყობის პრაქტიკულად ყველა
სფეროში შეაღწია და საკუთარი წესები და სტანდარტები დაამკვიდრა. სათანადოდ,
ასეთმა რეალობამ ახალი იდეები და, მათთან ერთად, გადაწყვეტილებებიც წარმოშვა,
რამაც, თავის მხრივ, საფუძველი ჩაუყარა სფეროსადმი ახლებურ მიდგომას
სახელწოდებით - „მიგრაცია და განვითარება“. მიდგომის ნოვატორული არსის
მიუხედავად, აზრები მაინც გაიყო მასზედ, თუ როგორი უნდა ყოფილიყო ასეთ
მიდგომაზე დაფუძნებული მიგრაციის მართვის სისტემა, კერძოდ, ერთ- (ე.ი.
ტრადიციული) თუ მრავალსუბიექტიანი (ე.ი. კორპორაციული). საბოლოო ჯამში,
პრაქტიკისა და მოცემულობების გათვალისწინებით, უფრო მეტი მხარდამჭერი მოიპოვა
მართვის კორპორაციულმა სისტემამ, რაც მოქმედი აქტორების საერთო პლატფორმაზე
გაერთიანებას და კოორდინირებულ თანაქმედებას გულისხმობს.
ადამიანთა მიგრაცია თავისი ბუნებით, ხასიათითა და მამოძრავებელი
ფაქტორებით ერთ რიგში დგას დედამიწაზე მოსახლე სხვა ცოცხალ ორგანიზმთა
მიგრაციულ პროცესებთან და ეფუძნება საერთო თვისებრივ მახასიათებლებს. სწორედ
ამიტომ მიგრაციის წარმოშობა შეიძლება მივიჩნიოთ ადამიანის გაჩენის პარალელურ
მოვლენად და იმ ელემენტად, რომელიც მუდმივ და მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ჩვენს
ცხოვრებაზე. უკეთესი ყოფითი ან ეკონომიკური პირობების ძიება, ბუნებრივი თუ
ადამიანური ფაქტორებისგან გამოწვეული კატაკლიზმებისგან თავის დაღწევის
მცდელობა, პოლიტიკა, სამხედრო კამპანიები და მოგზაურობები - არის ის უცვლელი და
ძირითადი მიზეზები, რომლებიც საუკუნეების განმავლობაში სხვადასხვა მასშტაბით
განაპირობებს ხალხთა მიგრაციას. პრეისტორიული ხანიდან დღემდე ადამიანის ამგვარ
გადაადგილებას სისტემური ხასიათი ჰქონდა და იმართებოდა საკუთარი დროისათვის
დამახასიათებელი მექანიზმებით.

პრიმიტიული და ადრეული სისტემის მართვის თანამედროვე, ე.წ. ‘ჭკვიან’
სისტემად გარდაქმნამდე ხანგრძლივმა დრომ განვლო. მიუხედავად იმისა, რომ ადამიანის
მონაწილეობით მიგრაციის ორგანიზებული პროცესები დაახლოებით 200 000-წლიან
პერიოდს მოიცავს, მისი გამომწვევი მიზეზებისგან განსხვავებით, მართვის მექანიზმები
დინამიკურად იცვლება და ქვეყნების, რეგიონებისა და კონტინენტების მიხედვით ზოგ
შემთხვევაში რადიკალურადაც კი განსხვავდება. თუმცა უფრო მართებული იქნება,
ითქვას, რომ იცვლება მასშტაბები და ტექნოლოგიები, ხოლო ისტორიულად
დამკვიდრებული მოდელები მაინც უცვლელია. თუ ყურადღებით გადავავლებთ თვალს
მიგრაციის ისტორიას, ადვილად შევამჩნევთ, რომ თანამედროვე პოპულარული
ტერმინების (სავიზო რეჟიმი, ცირკულარული მიგრაცია, ტრეფიკინგი, არალეგალური
მიგრაცია და სხვ.) უკან დგას შეიძლება უფრო პრიმიტიული, მაგრამ სრულიად
ანალოგიური დატვირთვის მქონე უძველესი პრაქტიკა, რომელიც ან დავიწყებული და
ხელმეორედ აღმოცენებული, ან უბრალოდ ახალი სახელწოდებით გვევლინება.
XXI საუკუნის მიგრაციული პროცესების ძირითადი მასაზრდოებელი წყარო
გასული ასწლეულის განმავლობაში სხვადასხვა ისტორიული მოდელის შერწყმის
საფუძველზე ფორმირებული მიგრაციული პოლიტიკა და მისგან მომდინარე მართვის
სისტემაა. გარკვეულწილად, სწორედ ამ, დღევანდელობისათვის მეტად მოძველებულმა
მიგრაციის მართვის სისტემამ განაპირობა თანამედროვე მიგრაციული პროცესები და
წარმოშვა მათი მართვის ძირეულად, გლობალურ და ეროვნულ დონეებზე ხელახლა
გააზრებისა და რეფორმირების აუცილებლობა.

Published

2023-12-27

How to Cite

ჯაში გ. (2023). მიგრაციის მართვის სისტემების მოკლე მიმოხილვა: საერთაშორისოდან ეროვნულ დონემდე. Dunya: The Journal of Free University Institute of Asia and Africa, (1). Retrieved from https://journals.org.ge/index.php/dunya/article/view/160

Issue

Section

Articles